मतदानाचा महत्त्वपूर्ण हक्क मतदारांनी आवर्जून बजावावा – मुख्य निवडणूक अधिकारी तथा प्रधान सचिव एस. चोक्कलिंगम

MH 13 NEWS NETWORK

तिसऱ्या टप्प्यासाठी ७ मे रोजी मतदान; २३ हजार ०३६  मतदान केंद्र

• सुमारे २ कोटी ९ लाखांपेक्षा जास्त मतदार; यंत्रणा संपूर्ण तयारीसह सज्ज
• उष्णतेच्या लाटेच्या पार्श्वभूमीवर विविध सुविधा
• दुसऱ्या टप्प्यातील आठ मतदारसंघात सरासरी ६२.७१ टक्के मतदान

मुंबई : राज्यात लोकसभा सार्वत्रिक निवडणुकीच्या तिसऱ्या टप्प्यातील अकरा मतदार संघासाठी 7 मे रोजी मतदान होत असून त्यासाठी यंत्रणा सज्ज असून उष्णतेच्या पार्श्वभूमीवर सर्व मतदान केंद्रांवर पुरेसे पिण्याचे पाणी, ओआरएस पॅकेट तसेच मतदारांच्या संख्येनुसार पुरेशा प्रमाणात मंडप व्यवस्था, प्रतिक्षा कक्षाची सुविधा उपलब्ध ठेवण्याच्या सूचना जिल्हा यंत्रणांना देण्यात आल्याची माहिती मुख्य निवडणूक अधिकारी तथा प्रधान सचिव एस. चोक्कलिंगम यांनी दिली.

मंत्रालयात आयोजित पत्रकार परिषदेत श्री. चोक्कलिंगम बोलत होते. यावेळी अतिरिक्त मुख्य निवडणूक अधिकारी डॉ. किरण कुलकर्णी उपस्थित होते.

यावेळी माहिती देताना श्री. चोक्कलिंगम म्हणाले, दुसऱ्या टप्प्यात बुलढाणा, अकोला, अमरावती, वर्धा, यवतमाळ–वाशिम, हिंगोली, नांदेड, परभणी या 8 लोकसभा मतदारसंघात दि.26 एप्रिल रोजी मतदान घेण्यात आले. दुसऱ्या टप्पात एकूण सरासरी 62.71 टक्के मतदान झाले.

तिसऱ्या टप्प्यात कोकण विभागातील 02, पुणे विभागातील 07 व औेरंगाबाद विभागातील 02 अशा एकूण 11 लोकसभा मतदारसंघामध्ये दिनांक 7 मे  रोजी मतदान घेण्यात येणार आहे.  यासाठी एकूण २३ हजार ०३६  मतदान केंद्रांची सुविधा उपलब्ध करुन देण्यात आली असून या निवडणुकीत २ कोटी ०९ लाख ९२ हजार ६१६ मतदार आपला मतदानाचा हक्क बजावणार आहे. या अकरा मतदार संघासाठी बॅलेट युनिट (बीयु) ४६,४९१ तर कंट्रोल युनिट (सीयु) २३,०३६ आणि २३,०३६ व्हीव्हीपॅट उपलब्ध असून तिसऱ्या टप्प्यात एकूण २५८ उमेदवार निवडणूक लढविणार असल्याची माहिती त्यांनी दिली.

तिसऱ्या टप्प्यातील सर्व मतदारसंघासाठी मतदानाची सर्वसाधारण वेळ सकाळी 7 ते संध्याकाळी 6 वाजेपर्यंत आहे. मात्र मतदान केंद्रावर सायंकाळी ६ वाजेपर्यंत जेवढे मतदार उपस्थित असतील त्या सर्वांची  मतदान प्रक्रिया पूर्ण होईपर्यंत हे मतदान केंद्र सुरु राहील. या निवडणुकीसाठी लागणारे साहित्य, साधनसामग्री मतदान केंद्रावर पुरवण्यात आलेली आहे. निवडणूक सुरळीत पार पाडण्यासाठी पुरेसे प्रशिक्षित मतदार कर्मचारी व अधिकारीवर्ग उपलब्ध आहेत. तसेच पोलीस कर्मचारी तैनात ठेवण्यात आले आहे. या मनुष्यबळाचे रॅण्डमायझेशन (Randomization) करुन त्यांच्या सेवा उपलब्ध करुन दिल्या आहेत. मतदान करण्याबाबत जनजागृती करण्यात आली असून घरोघरी वोटर गाईड देण्यात आले आहे. मतदारांना मतदार वोटर स्लिप उपलब्ध करुन दिल्या असून इपीआयसी (EPIC) व्यतिरिक्त कोणते दस्तऐवज मतदानासाठी वापरता येतील याबाबत वृत्तपत्रांमध्ये जाहिरात देवून जनजागृती करण्यात आली आहे. आदर्श आचार संहितेचे उल्लंघन होणार नाही याची काळजी घेण्यात आली आहे. संपूर्ण यंत्रणा सज्ज असून सर्व मतदारांनी जास्तीत जास्त संख्येने मतदान करत आपला मतदानाचा महत्वपूर्ण हक्क आर्वजून बजावावा, असे आवाहन श्री. चोक्कलिंगम यांनी यावेळी केले.

ज्येष्ठ आणि दिव्यांगांसाठी सुविधा

85 वर्षापेक्षा जास्त वय असलेल्या मतदारांना तसेच दिव्यांग मतदारांना त्यांच्या इच्छेनुसार गृह मतदानाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे. दिव्यांग मतदारांसाठी मतदान केंद्राच्या ठिकाणी रॅम्पची व व्हिलचेअरची सुविधा उपलब्ध करुन देण्यात आली आहे.

मतदान केंद्र सुरक्षेसह सज्ज

मतदान केंद्रावर पुरवण्यात येणाऱ्या ईव्हीएम व व्हीव्हीपॅट ची तपासणी पूर्ण झाली असून त्यांचेही  रॅण्डमायझेशन (Randomization) झाले आहे. या अकरा लोकसभा मतदारसंघामध्ये ईव्हीएम व व्हीव्हीपॅट मशीन्सची विधानसभा मतदारसंघनिहाय कमिशनिंग (Commissioning) करण्यात येत आहे. संवेदनशील मतदान केंद्रांमध्ये सीआरपीएफ (CRPF) च्या तुकड्या तैनात करण्यात आल्या आहेत.

मतदानाच्या 48 तास आधी प्रचारास बंदी

मतदान संपण्याच्या वेळेच्या 48 तास आधी अकराही लोकसभा मतदार संघामध्ये सायलन्स पिरियड (Silence Period) आहे. या लोकसभा क्षेत्रामध्ये 48 तास आधी प्रचार करता येत नाही. तसेच या मतदार संघातील रहिवासी नसलेली व्यक्ती राजकीय प्रचारासाठी या क्षेत्रात राहू शकत नाही, असे आयोगाचे निर्देश आहेत

प्रतिबंधात्मक कारवाई

कायदा व सुव्यवस्थांतर्गत 1 मे पर्यंत 50,397 शस्रास्रे जमा करण्यात आलेली आहे. तर परवाने रद्द करून 1,110 शस्रे जप्त करण्यात आलेली  आहेत. जप्त करण्यात आलेली अवैध शस्रास्रे 1,595  इतकी आहेत. राज्यात आचारसंहिता लागू झाल्यापासून सीआरपीसी (CRPC) कायद्यांतर्गत 1,11,878 जणांवर प्रतिबंधात्मक कारवाई करण्यात आली आहे.    राज्यामध्ये दि. 1 मार्च ते  २ मे  2024 या कालावधीत राज्यातील केंद्र शासनाच्या व राज्य शासनाच्या विविध अंमलबजावणी यंत्रणांद्वारे 49.95  कोटी रोख रक्कम तर 36.80 कोटी रुपयांची दारु जप्त करण्यात आली. मौल्यवान धातू 129.89 कोटी रुपये, ड्रग्ज 220.65 कोटी, फ्रिबीज ०.४७ कोटी आणि इतर बाब अंतर्गत ९२.९२ कोटी रुपये अशा एकूण ५३०.६९ कोटी रक्कमेचा मुद्देमाल जप्त करण्यात आला आहे.

३३,४६१ तक्रारी निकाली

16 मार्च ते 2 मे 2024 या कालावधीत राज्यभरात सी व्हिजील ॲपवर आचारसंहिता भंगाबाबतच्या ४३४२ तक्रारी प्राप्त झाल्या असून त्यातील ४३३३ तक्रारी निकाली काढण्यात आलेल्या आहेत. तसेच याकालावधीत एनजीएसपी पोर्टलवरील ३४,१६८ तक्रारीपैकी ३३,४६१ निकाली काढण्यात आलेल्या आहेत.

जाहिरात पूर्व प्रमाणिकरणाचे २०५ प्रमाणपत्र वितरित

राजकीय पक्षामार्फत प्रचार प्रसिध्दीकरिता इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांमार्फत दिल्या जाणाऱ्या जाहिरातीचे ऑडियो-व्हिडियो/ संदेश यांचे पूर्व प्रमाणिकरण करण्यासाठी राज्यस्तरीय माध्यम प्रमाणिकरण समिती गठीत करण्यात आली आहे. या समितीकडे जाहिरातीच्या पूर्व प्रमाणीकरणासाठी नोंदणीकृत राजकीय पक्षांकडून प्राप्त झालेल्या अर्जाच्या अनुषंगाने २०५ प्रमाणपत्रे देण्यात आलेली आहे.

दुसऱ्या टप्प्यातील 8 लोकसभा मतदारसंघात दि.26 एप्रिल रोजी घेण्यात आलेल्या मतदानाच्या टक्केवारी

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	पुरूष मतदार	मतदान केलेले पुरूष मतदार	महिला मतदार	मतदान केलेल्या महिला मतदार	तृतीयपंथी मतदार	मतदान केलेले तृतीयपंथी मतदार	एकूण मतदार टक्केवारी
1	05- बुलढाणा	933173	603525(64.67%)	849503	502226(59.12%)	24	10(41.67%)	62.03%
2	06 – अकोला	977500	634116(64.87%)	913269	534239(58.50%)	45	11(24.44%)	61.79%
3	07- अमरावती	944213	631920(66.93%)	891780	537183(60.24%)	85	18(21.18%)	63.67%
4	08- वर्धा	858439	586780(68.35%)	824318	504560(61.21%)	14	9(64.29%)	64.85%
5	14- यवतमाळ – वाशिम	1002400	655658(65.41%)	938452	564508(60.15%)	64	23(35.94%)	62.87%
6	15 – हिंगोली	946674	628302(66.37%)	871035	526647(60.46%)	25	9(36.00%)	63.54%
7	16 -नांदेड	955084	606482(63.50%)	896617	522062(58.23%)	142	20(14.08%)	60.94%
8	17 -परभणी	1103891	717617(65.01%)	1019132	604247(59.29%)	33	4(12.12%)	62.26%

तिसऱ्या टप्प्यात कोकण विभागातील 02 आणि पुणे विभागातील 07 व औेरंगाबाद विभागातील 02 अशा एकूण 11 लोकसभा मतदारसंघामध्ये दिनांक 07.05.2024 रोजी मतदान घेण्यात येणार आहे.   त्याबाबतची सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	मतदान केंद्रे	क्रिटिकल मतदान केंद्र	निवडणूक लढवणाऱ्या उमेदवारांची संख्या	बॅलेट युनिट (बीयु)	कंट्रोल युनिट(सीयु)	व्हीव्हीपॅट
1	32-रायगड	2185	06	13	2185	2185	2185
2	35-बारामती	2516	03	38	7548	2516	2516
3	40-धाराशीव(उस्मानाबाद)	2139	08	31	4278	2139	2139
4	41-लातूर	2125	16	28	4250	2125	2125
5	42-सोलापुर	1968	14	21	3936	1968	1968
6	43-माढा	2030	16	32	6090	2030	2030
7	44-सांगली	1830	06	20	3660	1830	1830
8	45-सातारा	2315	40	16	4630	2315	2315
9	46-रत्नागिरी-सिंधुदुर्ग	1942	00	09	1942	1942	1942
10	47-कोल्हापुर	2156	03	23	4312	2156	2156
11	48-हातकणंगले	1830	02	27	3660	1830	1830
एकूण		23036	114	258	46491	23036	23,036

2. मतदारांची संख्या

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	पुरुष मतदार	महिला मतदार	तृतीयपंथी मतदार	एकुण	85 +  व दिव्यांग मतदारांकडून प्राप्त झालेल्या  12D अर्जांची संख्या.
1	32-रायगड	8,20,605	8,47,763	4	16,68,372	3,146
2	35-बारामती	12,41,945	11,30,607	116	23,72,668	431
3	40-धाराशीव (उस्मानाबाद)	10,52,096	9,40,560	81	19,92,737	4,588
4	41-लातूर	10,35,376	9,41,605	61	19,77,042	2,566
5	42-सोलापुर	10,41,470	9,88,450	199	20,30,119	2,052
6	43-माढा	10,35,678	9,55,706	70	19,91,454	2,346
7	44-सांगली	9,53,024	9,15,026	124	18,68,174	1,859
8	45-सातारा	9,59,017	9,30,647	76	18,89,740	1,272
9	46-रत्नागिरी-सिंधुदुर्ग	7,14,945	7,36,673	12	14,51,630	3,726
10	47-कोल्हापुर	9,84,734	9,51,578	91	19,36,403	3,103
11	48-हातकणंगले	9,25,851	8,88,331	95	18,14,277	1,122
एकूण		1,07,64,741	1,02,26,946	929	2,09,92,616	26,211

चौथ्या टप्पा :-

चौथ्या टप्प्यात 01 नंदुरबार, 03 जळगाव, 04 रावेर, 18 जालना, 19 औरंगाबाद, 33 मावळ, 34 पुणे, 36 शिरूर, 37 अहमदनगर, 38 शिर्डी, 39 बीड अशा एकूण 11 लोकसभा मतदारसंघामध्ये दिनांक 13.05.2024 रोजी मतदान घेण्यात येणार आहे. चौथ्या टप्प्यातील उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याचा दिनांक 29.04.2024 असा होता. त्यानुसार अंतिम उमेदवारांची संख्या खालीलप्रमाणे आहे.

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	अंतिम उमेदवारांची  संख्या
1	01 नंदुरबार	11
2	03 जळगाव	14
3	04 रावेर	24
4	18 जालना	26
5	19 औरंगाबाद	37
6	33 मावळ	33
7	34 पुणे	35
8	36 शिरूर	32
9	37 अहमदनगर	25
10	38 शिर्डी	20
11	39 बीड	41
	एकूण	298

चौथ्या टप्यातील 11 लोकसभा मतदारसंघातील मतदारांच्या संख्येचा अंतिम तपशिल खालीलप्रमाणे आहे.

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	पुरुष मतदार	महिला मतदार	तृतीयपंथी मतदार	एकुण	मतदान केंद्रे
1	01 नंदुरबार	9,92,971	9,77,329	27	19,70,327	2,115
2	03 जळगाव	10,37,350	9,56,611	85	19,94,046	1,982
3	04 रावेर	9,41,732	8,79,964	54	18,21,750	1,904
4	18 जालना	10,34,106	9,33,416	52	19,67,574	2,061
5	19 औरंगाबाद	10,77,809	9,81,773	128	20,59,710	2,040
6	33 मावळ	13,49,184	12,35,661	173	25,85,018	2,566
7	34 पुणे	10,57,870	10,03,082	324	20,61,276	2,018
8	36 शिरूर	13,36,820	12,02,679	203	25,39,702	2,509
9	37 अहमदनगर	10,32,946	9,48,801	119	19,81,866	2,026
10	38 शिर्डी	8,64,573	8,12,684	78	16,77,335	1,708
11	39 बीड	11,34,284	10,08,234	29	21,42,547	2,355
एकूण		1,18,59,645	1,09,40,234	1,272	2,28,01,151	23,284

मतदारांचा तुलनात्मक तपशील :- चौथ्या टप्प्यातील 11 लोकसभा मतदार संघातील सन 2014 व सन 2019 च्या लोकसभा सार्वत्रिक निवडणूकांमधील मतदारांचा तुलनात्मक तपशील खालील प्रमाणे आहे.

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	2014 मधील मतदार संख्या	2019 मधील मतदार संख्या	2024 मधील मतदार संख्या
1	01 नंदुरबार	16,72,943	18,71,099	19,70,327
2	03 जळगाव	17,07,969	19,31,400	19,94,046
3	04 रावेर	15,93,389	17,75,051	18,21,750
4	18 जालना	16,12,056	18,67,220	19,67,574
5	19 औरंगाबाद	15,89,395	18,86,284	20,59,710
6	33 मावळ	19,53,741	22,98,080	25,85,018
7	34 पुणे	18,35,835	20,75,824	20,61,276
8	36 शिरूर	18,24,112	21,75,529	25,39,702
9	37 अहमदनगर	17,05,005	18,61,396	19,81,866
10	38 शिर्डी	14,62,267	15,87,079	16,77,335
11	39 बीड	17,92,652	20,45,405	21,42,547

वयोगटानुसार मतदार संख्या :-

अ.क्र	मतदार संघाचे नाव	18-19	20-29	30-39	40-49	50-59	60-69	70-79	80 +
1	01 नंदुरबार	33,195	4,44,318	4,42,554	4,12,872	2,99,440	1,97,118	98,708	42,122
2	03 जळगाव	28,173	3,85,412	4,48,921	4,53,736	3,13,022	2,03,452	1,09,828	51,502
3	04 रावेर	29,169	3,64,731	4,11,626	3,87,164	2,87,284	1,91,712	1,01,825	48,239
4	18 जालना	29,790	4,17,782	4,80,225	4,12,352	2,86,020	1,80,300	1,00,860	60,245
5	19 औरंगाबाद	34,075	4,19,432	5,11,470	4,39,843	3,20,650	1,81,684	98,509	54,047
6	33 मावळ	35,331	4,53,849	6,68,235	5,84,842	4,01,439	2,54,503	1,28,919	57,900
7	34 पुणे	21,951	2,80,253	4,63,845	4,74,038	3,54,180	2,40,169	1,49,663	77,177
8	36 शिरूर	32,081	4,52,025	6,67,012	5,74,166	3,75,316	2,36,420	1,34,244	68,438
9	37 अहमदनगर	27,536	3,67,609	4,24,428	4,19,620	3,16,909	2,20,450	1,33,393	71,921
10	38 शिर्डी	25,303	3,36,888	3,69,136	3,53,420	2,70,905	1,76,561	96,858	48,264
11	39 बीड	25,011	4,30,572	5,06,935	4,52,586	3,15,725	2,09,883	1,28,144	73,691
एकूण		3,21,615	43,52,871	53,94,387	49,64,639	35,40,890	22,92,252	12,80,951	6,53,546

 पाचवा टप्पा:-     लोकसभा निवडणूकीचा पाचव्या टप्प्याबाबतची माहिती :- पाचव्या टप्प्यात नाशिक  विभागातील 03 आणि कोकण विभागातील 10 अशा एकूण 13 लोकसभा मतदारसंघामध्ये दिनांक 20.05.2024 रोजी मतदान घेण्यात येणार आहे.  त्याबाबतचा तपशिल पुढीलप्रमाणे आहे.

नामनिर्देशन पत्र दाखल करण्याची प्रक्रिया सुरु	दिनांक 26.04.2024
नामनिर्देशन पत्र दाखल करण्याचा अंतिम दिनांक	दिनांक 03.05.2024
नामनिर्देशन पत्र छाननी करण्याचा दिनांक	दिनांक 04.05.2024
उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याचा दिनांक	दिनांक 06.05.2024
मतदानाचा दिवस	दिनांक 20.05.2024

2. पाचव्या टप्प्यातील 13 लोकसभा मतदारसंघात दि.02.05.2024 पर्यंत खालीलप्रमाणे उमेदवार व त्यांची नामनिर्देशने प्राप्त झालेली आहेत.

अ.क्र.	मतदार संघाचे नाव	उमेदवारांची  संख्या	नामनिर्देशनाची संख्या
1	02 धुळे	10	13
2	20 दिंडोरी	09	16
3	21 नाशिक	18	27
4	22 पालघर	11	13
5	23भिंवडी	15	16
6	24 कल्याण	15	23
7	25 ठाणे	14	17
8	26 मुंबई उत्तर	11	18
9	27 मुंबई उत्तर – पश्चिम	15	16
10	28 मुंबई उत्तर – पूर्व	20	24
11	29 मुंबई उत्तर – मध्य	13	14
12	30 मुंबई दक्षिण – मध्य	14	19
13	31 मुंबई दक्षिण	08	13
	एकूण	173	229